Ákvörðunarvaldar heilsu og heilsudreifingar - lok verkefnis í Rannsóknasjóði
Á liðnum árum hefur Tinna Laufey Ásgeirsdóttir, doktor í hagfræði, unnið að rannsóknum á þeim samfélagslegu atriðum sem hafa áhrif á heilsu þjóða og skiptingu hennar á milli einstaklinga. Rannsóknin hefur verið unnin með fulltingi Rannsóknasjóðs sem er í umsjá RANNÍS.
Heiti verkefnis: Ákvörðunarvaldar heilsu og heilsudreifingar
Verkefnisstjóri: Tinna Laufey Ásgeirsdóttir
Tegund styrks: Rannsóknarstöðustyrkur
Styrkár: 2008-2011
Fjárhæð styrks: 13,08 millj. kr. alls
Tilvísunarnúmer Rannís: 080604
Aðalmarkmið opinberrar greiðsluþátttöku heilbrigðisþjónustu eru tvö: Annars vegar er heilsa talin samfélagslega hagkvæm vegna ytri áhrifa og sem hagvaxtarauki. Hins vegar búa jafnréttissjónarmið að baki. Í því samhengi er hugmyndin ekki endilega sú að draga úr almennri dreifingu heilsu, heldur tekjutengdri dreifingu. Rannsóknin sem var unnin á tímabilinu tók ákvörðunarvalda heilsu og heilsudreifingar til skoðunar. Sjónum var sérstaklega beint að umlykjandi samfélagslegum ákvörðunarvöldum; einkum stofnana-, samfélags- og efnahagslegum. Bæði var leitast við að skoða áhrif umlykjandi samfélagsþátta á heilsu og dreifingu heilsu, ýmist í sitthvoru lagi eða á einum og sama mælikvarðanum. Rannsóknarspurningin var eftirfarandi:
Hverjir eru samfélagslegir og stofnanatengdir ákvörðunarvaldar heilsu og heilsudreifingar?
Niðurstöður sýna takmarkanir opinberrar heilbrigðisþjónustu í því sambandi sem og almenns tekjujöfnuðar. Á óvart kemur hversu lítil áhrif víðtækt heilbrigðiskerfi og almennur jöfnuður hefur til þess að draga úr misskiptingu heilsu eftir tekjum, en slík misskipting virðist samkvæmt niðurstöðum rannsóknarinnar vera síst minni í ríkjum með víðtæka heilbrigðisþjónustu og lágan Gini-stuðul. Áhrif annarra þátta sem stjórnvöld hafa einnig völd yfir eins og menntun skipta hér máli, s.s. skólaskylda, sem hefur varanlega áhrif til langs tíma á milli kynslóða.