Markáætlun um samfélagslegar áskoranir

Hvert er markmiðið?

Markáætlun er skipt í þrjá flokka í samræmi við áherslur Vísinda- og tækniráðs:

Umhverfismál og sjálfbærni.

Markmið þessa flokks er að stuðla að því að heimsmarkmiðum Sameinuðu þjóðanna og markmiðum Parísarsamkomulagsins verði náð. Auka skilning á og leysa helstu umhverfisvá sem Ísland stendur frammi fyrir, stuðla að notkun nýrrar tækni og nýsköpunar í sjálfbærri nýtingu auðlinda og fæðuframleiðslu. Hér undir falla m.a.:

• loftslagsmál 
• verndun lands og sjávar
• mengun
• sjálfbær orka og samgöngur
• fæðuöryggi
• náttúruvá
• traust miðlun þekkingar til almennings um umhverfismál og áhrif umhverfisbreytinga á fólk og samfélag

Heilsa og velferð. 

Í þessum flokki er markmiðið að stuðla að því að viðhalda heilbrigði, greina og meðhöndla sjúkdóma, fylgjast með breytingum á lýðheilsu og fyrirbyggja sjúkdóma. Þá þarf að rannsaka hvernig unnt sé að gera fólki kleift að lifa sem best, sem lengst, þannig að stuðlað sé að heilbrigðri öldrun og velferð fólks á öllum æviskeiðum á tímum örra breytinga. Hér undir fellur m.a.:

• breytt aldurssamsetning þjóðarinnar
• aðgengi að heilbrigðisþjónustu
• forvarnir og fyrirbyggjandi aðgerðir
• geðheilbrigði
• líðan
• nýting heilbrigðistækni og gagnagrunna
• lífsstílssjúkdómar
• jafnvægi vinnu og einkalífs
• hvernig hægt er að miðla áreiðanlegri vísindalegri þekkingu um heilbrigði til almennings

Líf og störf í heimi breytinga. 

Markmiðið hér er að auka skilning á þeim áhrifum sem miklar og örar breytingar hafa á samfélagið, vinnumarkað og líf fólks. Þær breytingar sem hér um ræðir eru m.a. tækniframfarir, lýðfræðilegar breytingar, fólksflutningar, breytt samskipti og breytingar á atvinnulífi. Hér undir fellur m.a.:

• hagnýting hugvits, tækni og nýsköpunar til að bregðast við breytingum
• mannaflaþörf
• fjölbreytni samfélagsins
• jafnrétti
• traust í samfélaginu og menntun á öllum skólastigum
• hvernig unnt sé að miðla vísindalegri þekkingu og nýsköpun til að takast á við ofangreindar áskoranir

Markmið með styrkveitingum er að hraða framförum í þessum þremur flokkum. Hvatt er til þverfaglegs samstarfs sem stuðlar að rannsóknum og nýsköpun. Nauðsynlegt er að leiða saman þekkingu og styrkleika mismunandi fagsviða, tækni og fræðigreina, þ.m.t. félags- og hugvísinda og taka til alls nýsköpunarferlisins frá rannsóknum að hagnýtingu. Markmið vinnunnar er að auka skilning á íslensku samfélagi og umhverfi, finna lausnir og styðja við fjölbreytt og nýsköpunarmiðað samfélag á tímum örra breytinga.

Umfang Markáætlunar fyrir samfélagslegar áskoranir er að lágmarki 300 milljónir króna á ári í þrjú ár. Umsóknaferlið í Markáætlun skiptist í tvö þrep. Fyrra þrepið felst í að fullbúin umsókn er send inn í gegnum rafrænt umsóknarkerfi Rannís fyrir skilgreindan umsóknarfrest. Fagráðin meta fagleg gæði umsókna og raða þeim innbyrðis. Í seinna þrepinu er aðstandendum þeirra umsókna sem raðast efst boðið að kynna verkefnið (15 mín) og svara spurningum frá stjórn (15 mín).

Hverjir geta sótt um?

Háskólar, stofnanir og fyrirtæki geta sótt um styrki úr Markáætlun um samfélagslegar áskoranir.

Hvernig er sótt um?

Umsóknum í sjóðinn er skilað inn í gegnum rafrænt umsóknarkerfi Rannís.

Skilyrði úthlutunar

Markáætlun veitir styrki samkvæmt þeim áherslum sem eru skilgreindar fyrir sjóðinn, og á grundvelli faglegs mats á gæðum verkefna, hversu víðtækt verkefnið er, þörf á afurðum verkefnisins, færni þeirra einstaklinga sem stunda rannsóknirnar og aðstöðu þeirra til að sinna verkefninu.

Hlutverk Rannís

Rannsóknamiðstöð Íslands er umsýsluaðili sjóðsins.