Umsóknir um verkefnisstyrk og rannsóknastöðustyrk eru að öllu jöfnu metnar af tveimur ytri sérfræðingum. Umsóknir um öndvegisstyrk eru metnar af minnst þremur ytri sérfræðingum. Hvert fagráð fyrir sig ræðir allar umsóknir sem berast fagráðinu og forgangsraðar byggt á ytra áliti og umræðum fagráðs. Forgangsröðunarlistinn er lagður fyrir stjórn Rannsóknasjóðs sem tekur ákvörðun um styrkveitingu.
Allir sérfræðingar sem taka þátt í mati á umsóknum í Rannsóknasjóð skulu lesa kaflann Um sjóðinn og Matsferli umsókna.
Ekki er greitt fyrir vinnu ytri sérfræðinga.
Ytri sérfræðingar eru ábyrgir fyrir því að koma auga á kringumstæður sem skapa þeim vanhæfi við að fjalla um umsóknir í Rannsóknasjóð.
Þegar um vanhæfi umsýsluaðila er að ræða getur viðkomandi stjórnarmaður, fagráðsmaður eða ytri sérfræðingur ekki tekið þátt í umfjöllun um umsóknina. Ytri sérfræðingar geta ekki tekið að sér að meta viðkomandi umsókn og fagráðsmenn og stjórnarmenn þurfa að víkja af fundi þegar fjallað er um viðkomandi umsókn og ákvörðun um styrk er tekin. Þetta skal skráð í fundargerðir. Til viðbótar við vanhæfisástæður sem taldar eru upp í Stjórnsýslulögum (nr. 37/1993) gilda eftirtaldar reglur almennt um þá aðila sem koma að mati umsókna:
Ef viðkomandi er starfsmaður stofnunar eða fyrirtækis og umsókn frá öðrum starfsmönnum sömu stofnunar eða fyrirtækis er til umfjöllunar, verður að meta hversu náin tengsl eru við starfsmenn sem annast verkefnið eða hversu náin húsbændatengsl eru við yfirmenn viðkomandi stofnunar. Þessi tengsl þurfa ekki nauðsynlega að leiða til vanhæfis.
Stjórnarmeðlimir, fagráðsmeðlimir og ytri matsmenn eru ábyrgir fyrir því að koma auga á kringumstæður sem skapa þeim vanhæfi við að fjalla um umsóknir í Rannsóknasjóð.
Matsblaði ytri matsmanna er skipt í fjóra hluta:
Fyrsti hluti – Umsókn
Hér er að finna sjálfa umsóknina, verkefnislýsingu og önnur fylgigögn nauðsynleg fyrir matið.
Annar hluti – Matsþættir
Hér er að finna þættina sem meta á. Mikilvægt er að gagnrýni sé skýr og mat uppbyggilegt. Tafla 4 er höfð til hliðsjónar við tölulegt mat á hverjum þætti. Hafa ber eftirfarandi í huga við mat á umsóknum:
Nýnæmi og áhrif verkefnisins
Vísindaleg gæði og raunhæfi
Verkefnisstjóri og aðrir þátttakendur
Áhrif á starfsþróun (á við um rannsóknastöðustyrki)
Þriðji hluti – Samantekt
Samantekt styrkleika og veikleika.
Fjórði hluti – Staðfesting
Hér fara ytri matsmenn yfir matstexta og staðfesta. Umsögnin vistast þar með í gagnagrunn Rannís og er aðgengileg fagráði.
Flokkur | Umsögn |
5 - Excellent | Exceptionally strong with essentially no weaknesses |
4 - Very good | Very strong with only minor or negligible weaknesses |
3 - Good | Strong but with numerous minor weaknesses |
2 - Moderate | Some strengths but at least one moderate weakness. |
1 - Poor | A few strengths and at least one major weakness |
Tafla 4. Styrkleikaflokkar ytri matsmanna.